plac kościuszki

Ponieważ pogoda postanowiła nam spłatać figla z okazji 1 kwietnia, zmusiłem się w końcu do wyjścia na miasto, aby przedstawić Wam kolejne ciekawe miejsce. Jestem pewien, że większość bytomian nie ma o nim zielonego pojęcia i poważnie się zdziwi, gdy je zobaczą.

Muzeum warto odwiedzać nie tylko by oglądać to, co jest w środku. W przypadku filii Muzeum Górnośląskiego dobrze rozejrzeć się też po ogrodzie, bowiem w kilku miejscach na murze można natrafić fantastyczne płaskorzeźby.

To nie są oryginalne dekoracje dawnej siedziby starostwa powiatowego. Skąd więc tam się wzięły? To zachowane detale architektoniczne z wyburzonego kwartału kamienic między pl. Kościuszki i ulicami Piekarską, Jainty oraz Dzieci Lwowskich. W 1972 roku komunistyczne władze postanowiły zastąpić zabudowę jednego z najpiękniejszych fragmentów miasta dwoma domami towarowymi. Siedem lat później przystąpiono do rozbiórki…

Jak to w tamtych czasach bywało, pieniędzy starczyło tylko na wyburzenie. Postanowiono skorzystać z doświadczeń przy przebudowie Rynku po wojennych zniszczeniach, kiedy zamiast odbudować zachodnią pierzeję, urządzono tam wielki sralnik. I tak na 30 lat pozostawiono wyrwę w samym sercu miasta. Z racji gigantycznych rozmiarów powiększonego pl. Kościuszki, wielu przyjezdnych błędnie uznawało go za Rynek, za to mieszkańcy traktowali go jako wielki wybieg dla psów.

Dziś w miejscu tych kamienic stoi Agora, a pl. Kościuszki powrócił do swoich pierwotnych rozmiarów. Detale zachowane na murze filii Muzeum Górnośląskiego to tylko niewielka część całego bogactwa, jakim były ozdobione te budynki. Niektóre z nich rozjechały się po Polsce – tak jak 4 pory roku, które trafiły do Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie – a inne po prostu zniszczono. Prześledzenie ich historii po 1979 roku wydaje się niemożliwe. Cuda jednak się zdarzają. Jeden z detali – popiersie Ignaza Hakuby z kamienicy przy ul. Jainty – kilka lat temu odnalazł się w dość zaskakujących okolicznościach i po renowacji został wyeksponowany w Biurze Promocji Bytomia.

Dziś możemy tylko żałować, że ponad 30 lat temu jakiś idiota zadecydował o wyburzeniu tak pięknych budynków. Możemy się tylko cieszyć, że Bytom nie podzielił losu Lubina, gdzie zrównano z ziemią całe stare miasto i zastąpiono je szpetnym blokowiskiem. Trzeba pamiętać o tej historii, by nie stracić więcej wspaniałych zabytków. W ostatnim roku ze Śródmieścia zniknęło kilka cennych budynków. Teraz ważą się losy kina Gloria, pałacu w Miechowicach i kilkunastu coraz bardziej niszczejących kamienic. Nie możemy pozwolić na ich stratę, bo później będziemy tego żałować, tak jak żałujemy zabudowy pl. Kościuszki.